پژوهشگران به تازگی اثر عوامل غیرمالی بر قضاوت حسابرسان را به طور ویژه مورد توجه قرار داده اند. یکی از عوامل غیرمالی مهم که می تواند بر قضاوت عینی حسابرسان اثر منفی بگذارد، رهبری دگرگون ساز صاحبکار است؛ هدف اصلی پژوهش حاضر نیز بررسی اثر رهبری دگرگون ساز صاحبکار بر عینیت در قضاوت حسابرس است. جامعه آماری این پژوهش حسابرسان حرفه ای شاغل در مؤسسات حسابرسی معتمد بورس بودند. در این پژوهش، 163 حسابرس حرفه ای عضو مؤسسات حسابرسی معتمد بورس در سال های 1396 و 1397 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده ها با ابزار پرسش نامه جمع آوری شدند و با استفاده از نرم افزار AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری در سطح اطمینان 95 درصد، بین رهبری دگرگون ساز صاحبکار و عینیت در قضاوت حسابرس رابطه منفی و معنادار وجود دارد و اثر رهبری دگرگون ساز صاحبکار بر قضاوت حسابرس تا حدی از طریق آشنایی (هویت یابی) حسابرس با صاحبکار صورت می گیرد؛ بر این اساس، رهبری دگرگون ساز صاحبکار بر آشنایی حسابرس با صاحبکار و آشنایی حسابرس با صاحبکار بر موافقت حسابرس با رویه های موردنظر صاحبکار تأثیر مثبت دارد. هم چنین، نتایج پژوهش نشان داد که دوره تصدی حسابرس، اهمیت صاحبکار و تصویر صاحبکار بر آشنایی حسابرس با صاحبکار تأثیر مثبت دارند. علاوه بر این، دوره تصدی مؤسسه حسابرسی بر متغیر میزان موافقت حسابرس با رویه های موردنظر صاحبکار تأثیر مثبت دارد.

پژوهشگران به تازگی اثر عوامل غیرمالی بر قضاوت و بی طرفی حسابرسان را به طور ویژه مورد توجه قرار داده اند. یکی از عوامل غیرمالی مهم که می تواند بر قضاوت عینی حسابرسان اثر منفی بگذارد، نگرش دارای سوگیری حسابرسان است؛ هدف اصلی این پژوهش نیز بررسی اثر نگرش حمایتی حسابرس بر عینیت وی در قضاوت اولیه و استراتژی جستجوی شواهد در ادامه کار حسابرسی است. در پژوهش حاضر، 164 حسابرس مستقل عضو مؤسسات حسابرسی معتمد بورس در سال های 1396 و 1397 مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد نشان می دهد که نگرش حمایتی حسابرس بر نوع قضاوت اولیه وی تأثیر دارد و بر اساس آن، نگرش حمایتی سطح بالا باعث می شود قضاوت اولیه حسابرس در جهت منافع صاحبکار باشد و نگرش حمایتی سطح پایین باعث می شود قضاوت اولیه حسابرس علیه منافع صاحبکار باشد. آشنایی حسابرس با صاحبکار نیز بر میزان موافقت حسابرس با صاحبکار اثر مثبت دارد. علاوه بر این، بین دو متغیر تجربه و هویت حرفه ای حسابرس با نوع قضاوت اولیه وی یعنی احتمال عدم افشای بدهی احتمالی رابطه منفی و معنادار وجود دارد که می تواند همسو با اصل محافظه کاری در نظر گرفته شود. نتایج مدل دوم پژوهش نیز نشان می دهد که بین دو متغیر نگرش حمایتی حسابرس و نوع قضاوت اولیه حسابرس با استراتژی جستجوی شواهد حسابرسی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد؛ یعنی حسابرسان شواهدی را جستجو می کنند که با نگرش حمایتی حسابرس و قضاوت اولیه حسابرس همسو باشد. هم چنین، بین آشنایی حسابرس با صاحبکار و استراتژی جستجوی بعدی حسابرسان رابطه معناداری وجود ندارد.

هدف این پژوهش، تبیین استراتژی امتیازدهی حسابرس به صاحبکار با تاکید بر آسیب شناسی و ارایه راهکار، با استفاده از روش پژوهش کیفی و رویکرد نظریه پردازی زمینه بنیان است. این پژوهش در سال 1398 با انجام 16 مصاحبه عمیق با شرکای موسسه های حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی کشور، به روش نمونه گیری هدفمند-گلوله برفی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که 10 مقوله از جمله حفظ تداوم فعالیت حسابرس، علت اتخاذ استراتژی امتیازدهی است. از مهمترین پیامدهای اتخاذ این استراتژی، آسیب به شخص حسابرس، حرفه حسابرسی و کاهش اعتماد اجتماعی است. برای کاهش استفاده از استراتژی امتیازدهی، راهبردهایی همچون شفاف سازی قوانین و استانداردها، نظارت و حمایت مراجع ذیصلاح، تمرکز بازار حسابرسی، کاهش مداخلات سیاسی، بهبود کنترل کیفیت، تغییر ساختار موسسات حسابرسی، بهبود شرایط فرهنگی و اثربخشی کمیته های حسابرسی پیشنهاد می شود. بر اساس نظر خبرگان پژوهش، مهمترین مقوله جهت مدیریت استراتژی امتیازدهی توسط حسابرسان، بهبود وضعیت اقتصادی کشور و به دنبال آن افزایش تداوم فعالیت موسسه های حسابرسی است.

هدف: رقابت شدید در حرفه حسابرسی می تواند منجر به تشویق مؤسسات حسابرسی به یافتن صاحبکاران جدید گردد. با این وجود، توجه به حسن شهرت مؤسسه حسابرسی و اعتبار صاحبکار از نظر سابقه سوء استفاده های مدیریت یا ارائه گزارش های گمراه کننده و همچنین وضعیت مالی آنها می تواند تصمیم حسابرسان برای پذیرش صاحبکاران را تحت تأثیر قرار دهد. لذا، هدف این پژوهش، بررسی تأثیر وضعیت مالی صاحبکار، شهرت حسابرس و صاحبکار بر تصمیم عدم پذیرش صاحبکار توسط مؤسسات حسابرسی است. روش: جامعه آماری این پژوهش شامل شرکای حسابرسی، مدیران و سرپرستان ارشد حسابرسی شاغل در ایران است. که تعداد 139 نفر به عنوان نمونه این پژوهش انتخاب گردیدند. به منظور بررسی فرضیات پژوهش از روش شبه آزمایشگاهی (شبه تجربی) استفاده شده است. طرح پژوهش حاضر، یک طرح 2×2×2 بین آزمودنی– درون آزمودنی بوده و از تحلیل واریانس چندعاملی استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد متغیرهای شهرت مؤسسه حسابرسی و صاحبکار و همچنین وضعیت مالی صاحبکار بر تصمیم حسابرس در خصوص پذیرش صاحبکار تأثیر معناداری دارد. همچنین، تغییر اعتبار و شهرت صاحبکار بر میزان افزایش تمایل حسابرسان با شهرت بالاتر به پذیرش آن صاحبکار، تأثیری ندارد.  نتیجه گیری: با بهبود وضعیت مالی صاحبکار، تمایل حسابرسان مشهورتر به پذیرش کار افزایش می یابد.

برخی از ویژگی های مدیریت صاحبکار می تواند ازطریق سازوکارهای مختلف بر ذهنیت، نگرش و رفتار حسابرس تاثیر بگذارد و قضاوت حسابرس را به عنوان یکی از ارکان اساسی حسابرسی مستقل با چالش مواجه کند. بر این اساس، یکی از اهداف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر کاریزمای مدیریت صاحبکار به عنوان یکی از عوامل تهدیدکننده بی طرفی حسابرس بر فرآیند قضاوت و تصمیم گیری او و هدف دیگر آن، بررسی تاثیر رتبه و هویت شغلی حسابرس به عنوان عوامل خنثی کننده این تهدیدها بر قضاوت حسابرس است. حسابرسان معتمد بورس شامل حسابرسان شاغل در موسسات بخش خصوصی و سازمان حسابرسی، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل داده و داده های پژوهش در سال های 1398 و 1399 با بهره گیری از ابزار پرسش نامه گردآوری شده اند. نمونه آماری پژوهش شامل 170 حسابرس مستقل بوده و آزمون فرضیه ها نیز با استفاده از نرم افزار SmartPLS انجام شده است. یافته های پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد نشان دادند کاریزمای مدیریت صاحبکار بر آشنایی (هویت یابی) حسابرس با صاحبکار و نگرش حمایتی حسابرس تاثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین، آشنایی حسابرس با صاحبکار و نگرش حمایتی حسابرس به طور معناداری بر قضاوت عینی حسابرس تاثیر منفی دارند. همچنین، رتبه حسابرس و هویت شغلی او موجب بهبود قضاوت عینی می شوند. بر این اساس، با وجود اینکه حسابرس عضوی از موسسه صاحبکار محسوب نمی شود، می تواند از نفوذ مدیریت صاحبکار تاثیر بگیرد؛ اما نفوذ صاحبکار در مسیولیت های رده بالاتر موسسه حسابرسی کمتر است؛ بنابراین، تدوین کنندگان استاندارد، جامعه حسابداران رسمی، حسابرسان مستقل و پژوهشگران می توانند نتایج پژوهش حاضر را به کار گیرند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر رهبری تحول گرای صاحبکار بر بی طرفی حسابرس و مطالعه اثر تعدیل کنندگی هویت حرفه ای حسابرس بر این رابطه می باشد. نمونه آماری این پژوهش شامل 390 نفر از حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی بخش خصوصی در سال 1398 است که با روش نمونه گیری تصادفی اتخاب شدند. روش پژوهش حاضر، توصیفی-پیمایشی بوده و ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه استاندارد می باشد. برای تحلیل داده ها نیز، از نرم افزار PLS و از روش حداقل مربعات جزیی استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که رهبری تحول گرای صاحبکار بر بی طرفی حسابرس تاثیر منفی معناداری دارد. علاوه براین، هویت حرفه ای حسابرس تاثیر منفی رهبری تحول گرا صاحبکار بر بی طرفی حسابرس را تضعیف می کند.

مقاله حاضر در ابتدا به بررسی رابطه خودکارآمدی مذاکرات حسابرس با صاحبکار بر بی طرفی حسابرس می پردازد و سپس، نقش تعدیل کننده هویت حرفه ای حسابرس در رابطه خودکارآمدی مذاکرات حسابرس با صاحبکار و بی طرفی حسابرس را مورد بررسی قرار می دهد. جامعه آماری تحقیق، حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی شهر یزد طی دوره زمانی سال های 99-1398 بوده که برای محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران در حالت جامعه آماری با تعداد نامحدود و برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. بعد از تأیید پایایی و روایی پرسشنامه، داده ها با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار PLS تجزیه وتحلیل شده است. نتایج حاصل از 210 پرسشنامه تکمیلی نشان داد که تأثیر خودکارآمدی مذاکرات بر بی طرفی حسابرس مثبت و معنی دار است و نقش تعدیل گر هویت حرفه ای در رابطه خودکارآمدی مذاکرات با بی طرفی حسابرس مورد تأیید قرار گرفت. ضریب متغیر تعدیل گر مثبت است و دلالت بر این دارد که رابطه خودکارآمدی مذاکرات با بی طرفی حسابرس با حضور هویت حرفه ای تقویت می شود. توجه به خودکارآمدی حسابرس به منزله یک برنامه توسعه محور در حرفه حسابرسی و همینطور توجه به عوامل فردی و سازمانی مؤثر بر هویت حرفه ای حسابرس، ازجمله مواردی است که می تواند با توجه به یافته های پژوهش مدنظر قرارگیرد .

بیش اعتمادی یکی از مهمترین ویژگی های شخصیتی مدیران است. از دیدگاه نظری، این ویژگی با ریسک پذیری مدیر رابطه مستقیم دارد. چنانچه حسابرس این ویژگی شخصیتی مدیران را تشخیص دهد و ریسک گزارشگری مالی را به دلیل بیش اعتمادی مدیران، بیش از حد برآورد کند، احتمال اظهارنظر غیرمقبول افزایش می یابد. هدف این پژوهش تعیین رابطه میان بیش اعتمادی مدیر و اظهارنظر غیرمقبول حسابرس در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. روش تحقیق در این پژوهش برای جمع آوری مبانی نظری و داده های تحقیق، از نوع کتابخانه ای و برای آزمون فرضیه، روش همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشند که پس از اعمال شرایط نمونه گیری، تعداد 66 شرکت به عنوان حجم نمونه مورد بررسی در دوره زمانی 1386 تا 1393 تعیین شد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون لجستیک استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، بیش اعتمادی مدیر با اظهارنظر غیرمقبول حسابرس رابطه معنادار و منفی دارد. یعنی با افزایش بیش اعتمادی، احتمال اظهارنظر غیر مقبول حسابرس کاهش می یابد.

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی ارتباط توان رقابتی صاحبکار و انتخاب حسابرس بر پایه نظریه رقابت است. تعداد شرکت های نمونه تحقیق بالغ بر 120 شرکت و دوره زمانی تحقیق یک دوره 6 ساله از سال 1393 الی 1398 می باشد. آزمون فرضیه ها بر اساس روش همبستگی و با استفاده از رگرسیون لاجستیک باینری انجام شده است. نتایج نشان می دهد توان رقابتی صاحبکار تاثیر معنی دار و مثبت بر انتخاب موسسات حسابرسی بخش خصوصی دارد. هم چنین نتایج بیانگر آن است که نسبت بدهی و حق الزحمه حسابرس ، تاثیر منفی و معنی دار در انتخاب موسسات حسابرسی بخش خصوصی دارد. شواهد نشان می دهد هرگاه ، تعداد بندهای حسابرسی در گزارش سال قبل، افزایش یابد در آن صورت احتمال انتخاب موسسات حسابرسی بخش خصوصی نیز تقویت می گردد. در تحقیق حاضر اندازه شرکت ، نسبت سودآوری و درصد سهام متعلق به سهام دار عمده تاثیر معنی داری بر انتخاب موسسات حسابرسی بخش خصوصی ندارند.

هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین تأثیر سوگیری تأییدی حسابرس بر خطای حسابرسی و همچنین تبیین نقش تعدیلی ویژگی های صاحبکار (ارزش بازار و مالکیت سهامداران نهادی) و حسابرس (حسابرس متخصص صنعت و حسابرس معتمد بورس طبقه اول) بر رابطه بین آن ها می باشد. برای این منظور نمونه ای متشکل از 1168 سال-شرکت از بین شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 1391 تا 1399 جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که سوگیری تأییدی حسابرس بر خطای حسابرسی نوع اول و نوع دوم تأثیر مثبت و معناداری دارد. نتایج همچنین نشان می دهد که صاحبکاران با ارزش شرکت بالا، مالکیت سهامداران نهادی بالا، حسابرس متخصص صنعت و حسابرس معتمد طبقه اول، تأثیر مثبت سوگیری تأییدی حسابرس بر خطای حسابرسی نوع اول و نوع دوم را تضعیف می کنند. یافته های این پژوهش می تواند موجب بسط مبانی نظری در حوزه حسابرسی به ویژه قضاوت حسابرسی و ارزیابی ریسک حسابرسی گردد. همچنین نتایج این پژوهش می تواند از طریق آموزش های اضافی آگاهی مناسبی درباره کاهش استفاده حسابرسان از روش های اکتشافی و شهودی، ارائه کند.